Najdawniejsze dzieje Lublina oparte o wykopaliska archeologiczne i pierwsze wzmianki pisemne:
około 3 000 lat p.n.e. – kompleks grobowców megalitycznych związanych z kulturą pucharów lejkowych odkrytych na Sławinku
IV wiek p.n.e. – najstarsze znalezisko numizmatyczne (Dolina Czechówki) – brązowa moneta wyemitowana przez miasto – kolonię grecką Pantikapajon leżące na północnych wybrzeżach Morza Czarnego
II - I wiek p.n.e. – znalezisko monety tetra drachmy paryjskiej Mitrydatesa II (Zemborzyce)
około II wiek n.e. – moneta denar Antoniusa Piusa (dno rzeki Bystrzycy)
305–311 – brązowa moneta cesarza Gateriusa (zachodnia część śródmieścia Lublina)
połowa IV – połowa V wieku n.e. – grób kultury wielbarskiej wiązanej z plemieniem Gotów (ulica Lipowa)
VI–VII wiek – początki osadnictwa (wzgórze Czwartek i wzgórze Grodzisko)
VIII–IX wiek – intensywny rozwój osady na Czwartku, zagospodarowanie Wzgórza Zamkowego
986 – według lokalnej tradycji na Czwartku został przez Mieszka I zbudowany drewniany kościół
połowa XII wieku – w Lublinie ustanowiono kasztelanię, jej siedzibą jest drewniany gród z podgrodziem usytuowany na Wzgórzu Zamkowym
1198 – Lublin jest siedzibą archidiakonatu, po raz pierwszy została odnotowana w dokumencie nazwa miasta
koniec XII wieku - pierwsza wzmianka o Lublinie w piśmiennictwie polskim w Kronice polskiej (ks. I, rodz.17) Wincentego Kadłubka
