pseudonim (Jagienka spod Lublina)
(9 II 1891 Bystrzyca k. Lublina - 16 VIII 1962 Wambierzyce)
Jedna z najważniejszych postaci lubartowskiego życia społecznego i kulturalnego w okresie międzywojennym.
Z domu Pawłowska, jej ojciec był urzędnikiem kolejowym, jej dziad Jan Korwin - Pawłowski był właścicielem dużego majątku pod Lublinem.
Od dziecka zainteresowana książkami, jako pseudonim literacki obrała imię sienkiewiczowskiej bohaterki. W latach 1906 - 1907 studiowała w Konserwatorium Muzycznym w Warszawie. W rok później, po wyjściu za mąż za Władysława Śliwę zamieszkała w Lubartowie. Podczas pierwszej wojny światowej Śliwowie tułali się po Rosji, w 1918 powrócili do Lubartowa. Wanda zaczęła wraz mężem (został burmistrzem) czynnie uczestniczyć w życiu społecznym miasta, które odradzało się po odzyskaniu niepodległości. Była członkinią Polskiego Towarzystwa Miłośników Sztuki, organizowała imprezy kulturalne, przedstawienia amatorskie. Pełniła różne funkcje m.in. w Związku Młodzieży Wiejskiej, Czerwonym Krzyżu, Komitecie Obrony Państwa. W 1923 zorganizowała pierwsze w województwie lubelskim koło Ligi Obrony Powietrznej Kraju i została matką chrzestną hydroplanu „Lubliniak”.
Równocześnie zajmowała się pracą literacką i etnograficzną. Jako poetka debiutowała w 1916 roku wierszem Przeminął maj wydrukowanym na łamach "Muchy", wydawanej w Moskwie. Pisała wiersze (tomik W mym białym pokoiku), opowiadania (zbiorek O własnych siłach), utwory dla dzieci. Wydała komentarze: Pieśń o ziemi Wincentego Pola, Mohort Wincentego Pola, Zachwycenie Lenartowicza (Przemyśl 1924-1925). Spory rozgłos przyniosły jej satyry: Żywot pana i Bażanty (Lubartów 1925), będące polemiką literacką z utworami Kornela Makuszyńskiego Żywot pani i Orlice (Makuszyński skomentował tę polemikę w prasie).
Przeszukiwała lokalne archiwa, zbierała ludowe opowieści. Z tych zamiłowań regionalnych zrodziły się szkice monograficzne Lubartów, Ziemia Lubartowska (ten napisany wespół z Ferdynandem Traczem, kierownikiem szkoły powszechnej) oraz szkic etnograficzny Lud lubartowski. To najcenniejsza część jej dorobku pisarskiego, zawierająca ówczesne dane krajoznawcze, historyczne, statystyczno-gospodarcze o powiecie lubartowskim. Ziemia Lubartowska zawiera liczne fotografie a także wiersze i regionalne legendy autorstwa Śliwiny. „Jagienka” współpracowała też z ówczesnymi lokalnymi czasopismami (Echo Ziemi Lubartowskiej, Lubartowiak). W 1931 ukazało się W zwierciadlanym owalu – publikacja wydana z okazji 15-lecia jej pracy społecznej i literackiej.
Ma w dorobku romanse i popularne w dwudziestoleciu powieści: Szatan w świątyni, Demon światła, W haremie białego władcy, Pokonana huryska, Remus, Romulus i ja, Promień Litwy (zbeletryzowana biografia Emilii Plater). W latach trzydziestych opublikowała też kilka utworów scenicznych, głównie komedii. Najbardziej znana z nich to Macierzyństwo panny Jadzi – po wojnie była wystawiana m.in. w Warszawie, Lublinie, Kielcach, Sopocie...
Również po wojnie, w Lublinie (Śliwowie przenieśli się tam jeszcze w latach trzydziestych) ukazały się Dzieje teatru w Lublinie oraz Legendy i opowiadania lubelskie – są wśród nich również te związane z Lubartowem. W rękopisie pozostał m.in. dziennik Wandy Śliwiny z czasów pobytu w Rosji. Jej spuścizną opiekuje się Muzeum Regionalne w Lubartowie.
Ostatni raz Śliwina odwiedziła Lubartów w grudniu 1959 roku. Przyjechała z Wrocławia, (przeprowadziła się tam w 1949) na obchody 50-lecia Biblioteki Publicznej w Lubartowie. Zmarła w 1962 w Wambierzycach na Dolnym Śląsku. Zgodnie ze swoją wolą została pochowana na cmentarzu w Lubartowie.
Wspominając lubartowskie lata pisała, że nie było łatwo. Ale było warto: „Praca społeczna zagarnęła mnie bez reszty, bo czułam się szczęśliwą, będąc pożyteczną”.
Marta Goździk
Wanda Śliwina opublikowała m.in.:
• 1926 – Lubartów
• 1928 – Ziemia Lubartowska. Szkic monograficzny, ilustrowany (współautorka)
• 1930 – Lud lubartowski
• 1936 – Lubelszczyzna w poezji
• 1948 – Dzieje teatru w Lublinie
• 1948 – Legendy i opowiadania lubelskie
Bibliografia:
- August Grychowski, Lublin i Lubelszczyzna w życiu i twórczości pisarzy polskich, Lublin 1974
- Józef Lulek, Przypominamy Jagienkę spod Lublina[w:] „Lubartów i Ziemia Lubartowska”, T.3, Lubartów 1959
- Wanda Jagienka Śliwina, Moje wspomnienia lubartowskie. Lata międzywojenne [w:] „Lubartów i Ziemia Lubartowska”, Lublin 1980
- Waldemar Michalski, Tradycje literackie Lubartowa i Ziemi Lubartowskiej, Lubartów 1994
