Dzisiejsza data:

(około 1729 – 31 XII 1783 Ratno)

właściciel dóbr Sosnowica, hetman polny litewski

syn Marcina, rotmistrza przedniej straży w wojsku litewskim, i Teofili z Kruszyńskich

Od kiedy przed  śmiercią ojciec przekazał mu buławę, konsekwentnie piął się po szczeblach kariery wojskowej i urzędniczej. W 1741 ożenił się z Teklą Despot-Zenowiczówną, starościanką sznitowską.  Miał z nią dwie córki, urodzoną w 1748 Ludwikę (mąż - Józef Aleksander książę Lubomirski z Lubomierza herbu Drużyna) i starszą od niej Katarzynę (mąż - Józef Wincenty Konstanty hrabia Plater z Broelu herbu własnego). W 1752 został posłem na sejm z województwa brzeskiego, w 1754 – pisarzem wielkim litewskim. Potem kolejno: w 1758 – posłem z województwa podlaskiego i w 1759 – starostą brzeskim. Na sejmie elekcyjnym w 1764 (kiedy królem został Stanisław August Poniatowski) Sosnowskiego wybrano jego marszałkiem. Uwieczniony został zresztą w tej roli na obrazie Canaletta „Elekcja Stanisława Augusta”.

Jego kariera nabrała rozpędu dzięki przyjaźni z rodziną Czartoryskich. Jeszcze w tym samym roku został pisarzem polnym litewskim. W 1765 umieścił obie córki na pensji w Warszawie. Tam Ludwika miała poznać elewa Szkoły Rycerskiej Tadeusza Kościuszkę (choć prawdopodobnie znali się już wcześniej, Mereczowszczyzna Kościuszków na dzisiejszej Białorusi sąsiadowała z dobrami Sosnowskich).

W 1766 Józef Sosnowski był już na tyle majętny, że został jednym z założycieli Kompanii Manufaktur Wełnianych. Pobudki materialne wpływały na jego wybory polityczne. W 1769 został płatnym zausznikiem ambasadora rosyjskiego Nikołaja Repnina. Prawdopodobnie dzięki takiej protekcji uzyskał godność wojewody smoleńskiego i w 1771 zasiadł w senacie. Kiedy w 1775 został hetmanem polnym litewskim, wciąż pozostawał na żołdzie kolejnego ambasadora rosyjskiego.

Józef Sosnowski doczekał się jeszcze godności wojewody połockiego (1781), ale w 1783 umarł. Dobra sosnowickie zapisał bratankowi Piotrowi Sosnowskiemu, zastrzegając prawo dożywocia dla żony.

                                                                                         Marta Goździk

Bibliografia:

  1. Józef Geresz, Z dziejów Sosnowicy i okolic, Sosnowica 2003
  2. Katalog zabytków sztuki w Polsce, T.8, z. 14, Warszawa 1970
  3. Małgorzata Kołacz, Dariusz Tarasiuk, Dzieje gminy Sosnowica. Analiza potencjału historycznego, Sosnowica 2007

Grafika losowa