Dzisiejsza data:

Dawna synagoga w Wojsławicach

           Wzmianki o pierwszej synagodze w Wojsławicach pochodzą z 1531, o kolejnej – z XVII wieku (obie były drewniane). Istniejąca do dziś synagoga usytuowana jest na południe od rynku, przy placu targowym. Została wybudowana w latach 1890 - 1894, była remontowana w 1927. W 1950 przebudowano ją na magazyn zbożowy. Ponowny remont, który przywrócił budowli dawny kształt, przeprowadzono w latach 80. XX wieku. W 1987 objęto ją ochroną konserwatorską. Obecnie mieści się tu biblioteka i dom kultury.

           Budynek jest murowany z kamienia wapiennego i cegły, otynkowany, orientowany, na rzucie prostokąta, piętrowy. Kondygnacje oddziela gzyms kordonowy, elewacje wieńczy gzyms profilowany. Naroża budynku ujęte są pilastrami, dzielą one także płaszczyzny elewacji bocznych. Pilastry na parterze zdobi boniowanie, te na piętrze – płytkie, wydłużone wnęki zamknięte półkoliście. Elewacja frontowa jest trójosiowa, z prostokątnym otworem drzwiowym na osi parteru i dwoma prostokątnymi oknami po jego bokach. Na piętrze są trzy duże okna zamknięte półkoliście, w profilowanych opaskach. Z dachu wyrasta facjata (za Obiektami zabytkowymi…), coś w rodzaju odcinka muru attykowego, ujętego dwiema parami lizen i gzymsem wieńczącym, z pięcioma sterczynami. Pośrodku znajduje się płycina z hebrajskim napisem. Analogiczny szczyt wieńczy elewację wschodnią.

           Pozostałe elewacje także są trójosiowe, z piętrem rozwiązanym analogicznie do fasady. Jedynie w elewacji wschodniej zamiast środkowego okna znajduje się oculus. Budynek jest nakryty czterospadowym dachem, wewnątrz pozornym sklepieniem drewnianym, z rozetą pośrodku. Wnętrze synagogi zostało mocno przekształcone i pozbawione wyposażenia.

          Do lat 70. XX wieku (wtedy ją rozebrano) istniała też w Wojsławicach „stara” synagoga, wybudowana po 1780, również murowana. W 1940 przebudowano ją na młyn, w 1942 podwyższono od wschodu drewnianą nadbudówką, w 1945 przekształcono na magazyn. Elewacje budynku miały podziały ramowo – pilastrowe, zwieńczone były profilowanym gzymsem, trzy naroża podparto skarpami.

źródła:

Katalog zabytków sztuki w Polsce, T. VIII, z. 5 – powiat chełmski, Warszawa 1968

S. Korpysz, Z. Lubaszewski, Obiekty zabytkowe Chełma i powiatu chełmskiego. Zabytki architektury i budownictwa, Chełm 2016

 

Grafika losowa