Dzisiejsza data:

 

Architektura

            Główna oś założenia pałacowego w Kozłówce (w barokowym typie entre court et jardin) przebiega z zachodu na wschód, przez aleję i bramę wjazdową, prostokątny dziedziniec (dzielący się na część gospodarczą i pałacową), środek pałacu oraz przez park na jego tyłach. Dziedziniec ograniczony jest po obu stronach budynkami: w części gospodarczej stajnią i wozownią, w części pałacowej - od południa kordegardą, oficyną kuchenną i budynkiem teatru, a od północy również kordegardą, oficyną i kaplicą. Na przełomie XIX/XX wieku wszystkie budynki połączono ze sobą i z pałacem krótkimi odcinkami faliście wyłamanego muru. Zabudowa dziedzińca jest zwarta i symetryczna. Poza parkiem znajduje się teren dawnego folwarku z zabudowaniami wzniesionymi lub gruntownie przebudowanymi w tym samym czasie. Wszystkie budynki są murowane z cegły i otynkowane.

            Pałac został wzniesiony prawdopodobnie w końcu lat 30-tych XVIII wieku (w 1742 już istniał), być może zaprojektował go Józef II Fontana. Jego zasadnicza bryła jest pierwotna, późnobarokowa, niegdyś miała ona dekorację rokokową. Pałac jest piętrowy, na rzucie prostokąta, z ryzalitami. Fasady frontowa i ogrodowa są trzynastoosiowe. Ich ryzality środkowe są płytsze, trójosiowe, z mezzaninem (podwyższeniem o półpiętro). Ryzality skrajne są dwuosiowe, wydatniejsze. Fasady boczne są pięcioosiowe, z trójosiowymi ryzalitami pośrodku.

            Główny akcent elewacji frontowej stanowi ciężki, czterokolumnowy, koryncki portyk z tarasem wsparty na trzech arkadach, przesłaniający środkowy ryzalit. Zwieńczony on jest trójkątnym szczytem z herbem Jelita Zamoyskich w tympanonie. Portyk dobudowano w latach 1879 - 1907, tak samo jak wieże, tarasy z podcieniami arkadowymi przy elewacjach bocznych oraz taras i reprezentacyjne schody przy fasadzie ogrodowej (te ostatnie zostały rozebrane w latach 1955 - 1958).

            Do narożników elewacji frontowej przytykają dwie czworoboczne wieże. Ich dwie niższe kondygnacje są skromne, natomiast trzecia ma w każdej elewacji niszę ograniczoną zwielokrotnionymi pilastrami, na które spływają łuki archiwolt. Pośrodku niszy jest prostokątne okno z trójkątnym naczółkiem, a nad nim okrągłe okienko. Neobarokowe hełmy wież (pobite blachą) są ozdobione lukarnami i zwieńczone latarniami. Na balustradach tarasów bocznych znajduje się sześć rzeźbionych grup puttów, żeliwnych, malowanych na biało. Dach pałacu jest mansardowy, nad ryzalitami dwu- i trójpołaciowy, kryty dachówką, z ozdobnymi (mają charakter wyłącznie dekoracyjny, gdyż na poddaszu nie ma pokoi), neobarokowymi (XIX/XX wiek) lukarnami od frontu i ogrodu.

            Środkowy ryzalit ogrodowy rozczłonkowany jest pilastrami, pozostałe ryzality ujęte są pilastrami na narożach. Elewacja frontowa i ryzality skrajne wzbogacone zostały na przełomie XIX/XX wieku gzymsami między kondygnacyjnymi. Wieże ujęte są na narożach pilastrami z wyłamanymi gzymsami wieńczącymi. Otwory okienne są wydłużone, na piętrze wyższe, jedynie w mezzaninach ryzalitów środkowych zbliżone do kwadratu. Te na parterze i w ryzalitach środkowych zamknięte są łukiem odcinkowym. Wszystkie mają uszate obramienia, być może wzorowane na pierwotnych.

           Stiukowa dekoracja pilastrów, obramień okiennych oraz szczytu elewacji ogrodowej (są tu dwie tarcze z herbami Jelita Zamoyskich i Pilawa Potockich wśród stylizowanych liści) jest neobarokowo-regencyjna, pochodzi z przełomu XIX/XX wieku. Starsze są jedynie wazony ujmujące szczyt elewacji ogrodowej (być może i frontowej).

            W wyniku przebudowy z przełomu XIX/XX wieku pałac stracił swój jednolity charakter stylowy, stał się eklektyczny (pseudoklasycystyczny portyk, neobarokowe wieże, podcienia kolumnowe schodów nawiązujące do loggi renesansowych). Jej autorstwo przypisuje się jednemu z braci Marconich - Władysławowi bądź Leonardowi.

            Układ wnętrza zasadniczo jest pierwotny, dwutraktowy, tylko na piętrze w części południowej przekształcony. Na parterze pomiędzy traktami biegnie korytarz, na osi znajduje się hall oraz za korytarzem dawny salon o zaokrąglonych narożach, przekształcony w XIX/XX wieku na trzy pomieszczenia. W pomieszczeniu po północnej stronie hallu są reprezentacyjne, marmurowe schody z podestami, z neorokokową, kutą z żelaza balustradą. Na piętrze, w środkowej, ryzalitowej części pałacu od ogrodu jest salon (dawna sala recepcyjna) od koloru ścian i mebli zwany czerwonym - najbardziej reprezentacyjne pomieszczenie pałacu. Jest on prostokątny, z dwoma ściętymi narożnikami, oświetlony przez trzy duże porte-fenetre’y. Obok niego od południa jest tzw. salon biały, przy salonie białym od frontu jadalnia. Obok jadalni biblioteka (dawny przedpokój) o układzie podobnym do salonu czerwonego. Trzy duże porte-fenetre’y, które ją oświetlają, stanowią jednocześnie wyjście na taras elewacji frontowej.

            We wszystkich pomieszczeniach są sufity z fasetami, jedynie w korytarzu i dwóch niewielkich przedpokojach na piętrze sklepienia kolebkowo-krzyżowe. Na parterze w większości pomieszczeń pośrodku sufitów jest skromna dekoracja stiukowa, natomiast na sufitach w hallu, klatce schodowej i pomieszczeniach piętra (salonu czerwonego, białego, biblioteki, jadalni) znajduje się bogata dekoracja sztukatorska neoregencyjna i neorokokową wykonana według projektu Jana Heuricha młodszego (1903). Sztukaterie w pozostałych pokojach pierwszego piętra są skromniejsze.

Grafika losowa