Dzisiejsza data:

Kozula to dawny folwark Radziwiłłów.

            W 2 połowie XIX wieku stała się własnością Szulców, około 1881 córka Mariana Szulca wniosła ją w wianie Edwardowi Połozowskiemu. Na początku lat 90-tych XIX wieku Połozowscy wybudowali tu pałac w stylu neorenesansu francuskiego. Jest to jedna z późniejszych realizacji w tym stylu na Podlasiu Nie wiadomo, kto był autorem projektu. Po 1936 majątek kupił na licytacji (Połozowscy zbankrutowali) Kazimierz Tołłoczko, jeszcze przed II wojną światową przekazał go córce Wandzie. Po wojnie pałac upaństwowiono, w 1981 dobudowano wschodnie skrzydło. Około 1990 został odrestaurowany, obecnie mieści się tu (od 1947) dom pomocy społecznej.

            Pałac frontem zwrócony jest na północ. Zasadniczy, piętrowy korpus (część południowa) ma rzut zbliżony do kwadratu. Od północy przylega do niego zróżnicowany architektonicznie, parterowy, prostokątny pawilon kryjący wejście. Stwarza on wrażenie, jakby był dobudowany w późniejszym okresie. Całość jest murowana z czerwonej cegły, na którą w narożach i w otoczeniu okien nałożono geometryczne partie z białej zaprawy wapiennej. To element charakterystyczny dla neorenesansu francuskiego. Po 1870 na terenie zaboru rosyjskiego styl ten wybierano również z pobudek patriotycznych (biel i czerwień). Białe partie są w części parterowej boniowane, natomiast na piętrze korpusu gładkie. Elewacje o podziałach ramowych.

           Bryła pałacu jest urozmaicona nieregularnie rozmieszczonymi ryzalitami, tarasami i przybudówkami. Piętrowa część pałacu została nakryta czterospadowym, płaskim dachem z licznymi kominami. Poszczególne części urozmaiconego dachu na części parterowej są bardziej strome. Okapy dachów są szerokie, wsparte na ozdobnych drewnianych kroksztynach (charakterystycznych dla neorenesansu francuskiego).Układ wnętrz jest nieregularny, przekształcony.

           Dopełnieniem założenia były naturalne skupiska olch, jesionów i wiązów. Ich pozostałości zachowały się po obu stronach przepływającej obok rzeczki Klukówki. Nie zachowały się oryginalne zabudowania gospodarcze.

Źródła:

1.Katalog zabytków sztuki w Polsce, T. VIII, z. 2 - powiat Biała Podlaska, Warszawa 2006

2. Antoni Jodłowski, Dzieje obiektów zabytkowych z wybranych miejscowości północno-wschodniej części woj. lubelskiego, Biała Podlaska 2000

Grafika losowa