Pałac biskupi w Chełmie 

           Pałac biskupi na Górze Chełmskiej został wzniesiony prawdopodobnie przez Józefa Lewickiego, chełmskiego biskupa unickiego (1711-1730). Od 1864 był siedzibą biskupów prawosławnych. W latach 1920-1931 mieścił się tu klasztor jezuitów, następnie plebania. Pałac był kilkakrotnie gruntownie remontowany i przerabiany: w 1836 (rozbudowa w kierunku zachodnim, być może z tego czasu pochodzi elewacja frontowa), w 2. połowie XIX wieku (powiększono go wtedy o skrzydło wschodnie i przybudówki od zachodu), w XX wieku (weranda od południa). Wskutek tego zyskał nieregularny kształt. Wnętrze zostało przekształcone po 1920, z częściowym zatarciem cech stylowych. Ostatni gruntowny remont budynku przeprowadzono w latach 1996-2001.

           Pałac zwrócony jest frontem na północ. Jest piętrowy, na sklepionych kolebkowo piwnicach, na rzucie prostokąta, dziesięcioosiowy. Na zewnątrz narożnik południowo-zachodni i częściowo elewacja południowa są oskarpowane. Kondygnacje oddziela podwójny gzyms kordonowy, całość wieńczy gzyms profilowany. Dach jest czterospadowy, kryty blachą. Wnętrze jest dwutraktowe, rozdzielone korytarzem. Dwa pomieszczenia i korytarz na parterze mają sklepienia kolebkowo-krzyżowe. W pozostałych pomieszczeniach są sufity. Częściowo zachowała się stara stolarka, między innymi cztery pary drewnianych, barokowych drzwi z supraportami (XVIII wiek).

źródła

1. Katalog Zabytków Sztuki w Polsce, T. VIII, z. 5 - powiat chełmski, Warszawa 1968

2. S. Korpysz, Z. Lubaszewski, Obiekty zabytkowe Chełma i powiatu chełmskiego: zabytki architektury i budownictwa, Chełm 2009