Kościół pod wezwaniem św. Judy Tadeusza w Dorohuczy

Historia

           Kościół w Dorohuczy został wzniesiony w 1790 z fundacji Szczęsnego Siła - Nowickiego, podczaszego krasnostawskiego, i jego żony Barbary z Poświatowskich. Od 1799 był świątynią filialną, samodzielną parafię w Dorohuczy erygowano w 1929 roku. W 1930 wybudowano plebanię i zabudowania gospodarcze, których do tej pory w ogóle nie było. W 2004 wokół świątyni wybudowano trzy kapliczki, w których umieszczono zabytkowe rzeźby znalezione na strychu kościoła (św. Michała, św. Antoniego i św. Wojciecha).

 Architektura

            Kościół jest murowany, prezbiterium zwrócony na zachód, klasycystyczny. Na rzucie prostokąta, czteroprzęsłowy, salowy (bez wyodrębnionego prezbiterium). Od północy przy zachodnim przęśle znajduje się pierwotna zakrystia, od południa analogiczny przedsionek z 1951 roku.

            Fasada jest jednokondygnacyjna, ujęta w pilastry na tle boniowanych ścian. Pilastry podtrzymują trójkątny tympanon. Pośrodku fasady, w prostokątnej wnęce, znajduje się portyk o dwóch parach kolumn podtrzymujących belkowanie z tryglifami i gzymsem konsolkowym. Ponad portykiem jest półkoliste okno w profilowanym obramieniu. Powyżej, na tle muru attykowego, znajduje się tympanon, a nad nim szczyt o charakterze późnobarokowym. Szczyt jest rozczłonkowany parami pilastrów, podtrzymujących rozerwany półkolisty przyczółek. Na osi szczytu znajduje się kwadratowy otwór na sygnaturkę, w uszatym obramieniu. Elewacje boczne, tylna i naroża zakrystii są boniowane, wokół elewacji biegnie wydatny gzyms. Okna są prostokątne, od wschodu dwa okulusy. Dach nad korpusem jest płaski, nad zakrystią i przedsionkiem dachy trójspadowe, kryte blachą.

            Wewnątrz przęsła wyodrębnione są szerokimi, boniowanymi filarami przyściennymi z parami toskańskich pilastrów. Pilastry te podtrzymują belkowanie z fryzem tryglifowym i gzymsem konsolkowym. Pomiędzy filarami są wysokie, arkadowe wnęki. Kościół jest przykryty sklepieniami żaglastymi na gurtach, z lunetami. Chór muzyczny jest współczesny - murowany, z dwiema parami półkolumn. Półkolumny te opinają ścianę wydzielonej pod chórem kruchty i podtrzymują stiukowe belkowanie z płaskorzeźbionymi popiersiami św. Cecylii i króla Dawida.

 Ołtarze i ambona

            Drewniany, malowany na biało ołtarz główny jest klasycyzujący (około połowy XIX wieku), z obrazem św. Judy Tadeusza Apostoła. (XVIII - XIX wiek). Tabernakulum rokokowe (2. połowa XVIII wieku). Dwa ołtarze boczne są analogiczne - klasycystyczne (koniec XVIII wieku). W nich barokowe obrazy: w prawym Chrystus w ciemni (XVII wiek) i Wizja św. Franciszka (XVIII wiek) w zwieńczeniu; w lewym Matka Boska z Dzieciątkiem (2. połowa XVIII wieku).

            Ambona jest klasycystyczna (koniec XVIII wieku). Chrzcielnica późnobarokowa (2. połowa XVIII wieku) - z puklowaną czarą podtrzymywaną przez aniołka, z dekoracyjnymi pasami w partii środkowej. Na pokrywie rzeźba św. Jana Chrzciciela. Prospekt organowy ma charakter późnobarokowy ( XIX wiek?).

 Wyposażenie

            W kościele znajdują się obrazy: Matki Boskiej z Dzieciątkiem (XVII wiek), Matki Boskiej Niepokalanie Poczętej adorowanej przez aniołki (o charakterze barokowym, XVIII - XIX wiek), portrety Szczęsnego Siła - Nowickiego (zm. 1798) i jego żony Barbary z Poświatowskich (zm. 1799), w owalnych, ozdobnych ramach oraz barokowo-ludowa rzeźba św. Antoniego Padewskiego (XVIII - XIX wiek).

           Na wyposażeniu jest między innymi feretron o charakterze rokokowym (XIX wiek?), z płaskorzeźbami Matki Boskiej z Dzieciątkiem i św. Barbary; klasycystyczny paschał (zapewne z końca XVIII wieku) - drewniany, na trójnogu; klasycystyczna monstrancja (1. połowa XIX wieku); barokowa puszka (XVIII wiek); kielichy z XVII - XIX wieku, krzyże ołtarzowe i lichtarze z XVIII - XIX wieku oraz ornaty z XVII -XVIII wieku.

 Źródła

1. Katalog zabytków sztuki w Polsce, T. VIII, z. 10 – powiat lubelski, Warszawa 1967 MAM

2. Jacek Żabicki, Leksykon zabytków architektury Lubelszczyzny i Podkarpacia, Warszawa 2013