Strona wykorzystuje pliki cookies, jeśli wyrażasz zgodę na używanie cookies, zostaną one zapisane w pamięci twojej przeglądarki. W przypadku nie wyrażenia zgody nie jesteśmy w stanie zagwarantować pełnej funkcjonalności strony!

Golddrop
Gwiazdka nieaktywnaGwiazdka nieaktywnaGwiazdka nieaktywnaGwiazdka nieaktywnaGwiazdka nieaktywna
 

Kościół ten został wybudowany jako wotum wdzięczności za udzielenie przez Stolicę Apostolską dyspensy od małżeńskiej zasady pokrewieństwa.

            Stefan Świeżawski, właściciel Dołhobyczowa, który chciał poślubić stryjeczną siostrę, dostał taką dyspensę w zamian za obietnicę wzniesienia świątyni na wzór kościoła Mariackiego w Krakowie. Starania o zgodę władz rosyjskich na tę budowę trwały dwa lata (do 1909). Oprócz Stefana Świeżawskiego, głównego fundatora, łożyli też na nią Franciszek Świeżawski (właściciel Kadłubisk) i Aleksandra Wojciechowska, właścicielka Kosmowa.

Kościół został wzniesiony w latach 1910 - 1914 według planów warszawskiego architekta Zenona Kononowicza. Z powodu wybuchu I wojny światowej i kłopotów finansowych fundatorów jego wyposażenie przeciągnęło się aż do 1922 roku. Nie było też zgody władz diecezji na erygowanie samodzielnej parafii, nastąpiło to dopiero w 1948 roku.

Jest to świątynia murowana z cegły i podniesiona na wysokim, granitowym cokole, w stylu neogotyckim. Prezbiterium skierowana na północny zachód. Ma rzut krzyża łacińskiego: wydłużony, jednonawowy korpus z kaplicami tworzącymi ramiona transeptu (jedna jest prostokątna, druga pięcioboczna), węższe od niego prezbiterium o trójbocznym zamknięciu oraz prostokątne budynki przy bokach prezbiterium (w jednym jest zakrystia, w drugim loża).

Bryła kościoła jest urozmaicona – od frontu z jednego narożnika korpusu wyrasta wysoka wieża, w drugi wtopiona jest półkolista baszta. Wieża jest sześciokondygnacyjna, do trzeciej kondygnacji wtopiona w narożnik korpusu, wyżej czworoboczna. W ostatniej kondygnacji przechodzi w ośmiobok zwieńczony smukłą, ośmiopołaciową iglicę, podobną do tej z kościoła Mariackiego w Krakowie (łańcuszek wieżyczek, złocona korona, kowalskiej roboty krzyż). Baszta jest cylindryczna, dwukondygnacyjna i nakryta stożkowym daszkiem, ozdobiona ostrołukowym triforium. W jej wnętrzu mieści się klatka schodowa prowadząca na balkon nad domkiem portalowym.

Domek portalowy przystawiony do fasady jest mocno zryzalitowany. Ma kształt szerokiego i głębokiego podcienia otwartego na zewnątrz dwiema ostrołukowymi arkadami (od frontu i z boku). Arkada frontowa ujęta jest w profilowane w betonie schodkowe obramienie z motywem ozdobnego pseudolaskowania. Wierzch domku pełni rolę balkonu-tarasu. Jego betonowa balustradka ma prześwity o trójlistnych zamknięciach. Powyżej, w ścianie korpusu (pośrodku jej części lekko wypukłej, o schodkowym zwieńczeniu) jest wielkie ostrołukowe okno w typie porte-fenetre.

Dekoracyjnie rozwiązany jest szczyt prostokątnej kaplicy – jest on pięcioosiowy, podzielony kratownicą ze skośnie ustawionych, czworobocznych słupów, przedłużonych w sterczyny oraz poziomych gzymsów. Wypełniają go prostokątne blendy o dwulistnych, ostrołukowych zakończeniach. W środkowym boku absydy prezbiterialnej jest duża, ostrołukowa blenda z malowanymi na blasze obrazami (jeden fundacyjny, drugi z postaciami świętych).

Dachy nad korpusem nawowym i prostokątną kaplicą są dwuspadowe, nad drugą kaplicą i prezbiterium pięciopołaciowe, nad zakrystią i lożą pulpitowe. Wszystkie ściany wzmocnione są uskokowymi skarpami. Pod częścią frontową kościoła znajduje się krypta grobowa Świeżawskich.

Elewacje pozostawiono w czerwonej cegle, na biało otynkowane są obramienia portali i niektórych okien, niektóre krawędzie ścian, daszki skarp i płaszczyzny dekoracyjnych blend w szczycie prostokątnej kaplicy. Otwory okienne w korpusie, kaplicach i prezbiterium są duże, prostokątnie wydłużone i zamknięte łukiem ostrym, dekorowane maswerkami i witrażami. Otwory w wieży, baszcie, zakrystii i loży również są ostrołukowe, ale mniejsze i z prostą, żeliwną armaturą. W wieży są również otwory prostokątne i zwieńczone łukiem odcinkowym. Otwory wejściowe są zamknięte łukiem dwuramiennym ostrym i obwiedzione profilowaną opaską z tynku. Wszystkie elewacje zwieńczone są profilowanymi gzymsami, ponadto w prezbiterium występują arkaturowe fryzy z ostrołuków wspartych na kroksztynach.

Wewnątrz kościół jest otynkowany na gładko i pobielony. Nad kruchtą o szerokości korpusu nawowego nadwieszony jest balkon chóru muzycznego. Chór otwarty jest na nawę szeroką, ostrołukową arkadą, Balkon wsparty jest na ostrołukowym trójłuczu, osadzonym na kolumnach, których kapitele dekorują liście kasztanowca i pękające kasztany Balustrada jest ozdobiona motywem trójlistnych maswerków.

Przyścienne filary w nawie tworzą głębokie, ostrołukowe nisze, w nich okna. Kaplice oraz prezbiterium oddzielone są od nawy ostrołukowymi arkadami i lekkim wyniesieniem poziomu posadzki. Loża otwarta jest na prezbiterium dwoma prostokątnymi prześwitami (jeden z nich ma dekoracyjny portal z półkolistym tympanonem).

W bocznych przęsłach kruchty, chórze, nawie i prezbiterium są sklepienia krzyżowo-żebrowe, środkowe przęsło kruchty, pięcioboczna kaplica oraz absyda prezbiterialna mają sklepienia gwiaździste, kaplica prostokątna sieciowe, zakrystia krzyżowe, a loże – pseudokryształowe. Żebra są delikatne, profilowane, ze zgeometryzowanymi, pięciobocznymi wspornikami.

Wewnętrzne wyposażenie kościoła jest zróżnicowane stylowo. Charakter neogotycki ma jeden ołtarz boczny, jeden konfesjonał, stacje Drogi Krzyżowej oraz ławki w nawie. W drewnianym ołtarzu głównym znajduje się obraz Matki Boskiej Częstochowskiej. Ze starszego wyposażenia jest m.in. barokowe tabernakulum (XVIII wiek), monstrancja z 1 połowy XIX wieku, barokowy kielich (XVII/XVIII wiek), rokokowy relikwiarz (2 połowa XVIII wieku).

Stojącą przed kościołem kamienną figurę Matki Boskiej Niepokalanie Poczętej ufundował w 1905 Stefan Świeżawski jako wotum wdzięczności za carski ukaz tolerancyjny.

 Źródła:

  1. Katalog zabytków sztuki w Polsce, T. VIII, z. 6 – powiat hrubieszowski, Warszawa 1964

  2. Jerzy Żywicki, Architektura neogotycka na Lubelszczyźnie, Lublin 1998

Komentarze obsługiwane przez CComment

Dodatkowe informacje