Strona wykorzystuje pliki cookies, jeśli wyrażasz zgodę na używanie cookies, zostaną one zapisane w pamięci twojej przeglądarki. W przypadku nie wyrażenia zgody nie jesteśmy w stanie zagwarantować pełnej funkcjonalności strony!

Golddrop
Gwiazdka nieaktywnaGwiazdka nieaktywnaGwiazdka nieaktywnaGwiazdka nieaktywnaGwiazdka nieaktywna
 

Pierwszy drewniany kościół został tu ufundowany przed 1543 przez Dobrogosta Dubieńskiego (vel Drohiczyńskiego), dziedzica wsi.

          Parafię łacińską erygowano rok później. Kolejny około 1626 wystawił Aleksander Myszkowski z Mirowa, starosta tyszowiecki. Ten w 1648 został spalony przez Kozaków. Nowy kościół, również drewniany, powstał w latach 1667 - 1670 staraniem Jana Aleksandra Myszkowskiego, podkomorzego bełskiego. Obecny kościół drewniany, parafii Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny i św. Marii Magdaleny wzniósł (albo odbudował) w 1778 proboszcz Józef Kobyliński. W 1880 dobudowano do niego kruchtę i zakrystię. Ostatnie remonty świątynia przeszła w 1953 (m. in. dach nad nawą zamieniono na dwuspadowy) i w latach 1982 - 2000 (złocenie ołtarzy, boazeria, żyrandole, stacje Drogi Krzyżowej, odwodnienie i wzmocnienie fundamentów kościoła, wzmocnienie fundamentów dzwonnicy). W ich efekcie również pokrycie gontowe dachów zastąpiono blachą. Pod kościołem znajdują się krypty, w których spoczywają prawdopodobnie fundatorzy i kolatorzy kościoła.

          Kościół w Dubie jest orientowany, drewniany o konstrukcji zrębowej, wzmocnionej lisicami imitującymi pilastry, na kamiennej podmurówce. Na zewnątrz i wewnątrz oszalowany (wcześniej ściany wewnątrz wyłożone były pomalowanymi płytami pilśniowymi). Szalunek na zewnątrz jest z desek przybijanych w dolnej części pionowo, wyżej poziomo, zwieńczony wydatnym gzymsem u szczytu ścian. Szczyt dachu kruchty i szczyt dachu nawy oszalowany jest deskami przybijanymi pionowo.

           Świątynia w rzucie jest trójdzielna. Do prostokątnej nawy przylega węższe od niej, prostokątne i trójbocznie zamknięte prezbiterium. Przy nim od północy zakrystia z późniejszym przedsionkiem. Od zachodu do nawy przylega czworoboczna kruchta. Kruchta jest przykryta stropem, płaskie stropy w nawie i prezbiterium (na jednym poziomie) są pokryte fasetami. Otwór tęczowy ma kształt łuku półkolistego, na belce znajduje się późnobarokowa (1 połowa XVIII wieku) Grupa Ukrzyżowania – krucyfiks i dwie święte Marie po bokach. Na zachodniej ścianie nawy nadwieszony jest chór muzyczny wsparty na dwóch kolumnach, z tralkowaną balustradą.

          Okna są prostokątne. Nad kruchtą i nawą dachy dwuspadowe (pierwotnie nawa była przykryta dachem czterospadowym, kruchta trójpołaciowym), nad prezbiterium dach pięciopołaciowy, niższy. Na szczytach żelazne krzyże. Kościół nie ma wieżyczki-sygnaturki (wg typologii drewnianej architektury sakralnej dokonanej przez Jana Góraka należy do grupy kościołów bezwieżowych).

           Wyposażenie świątyni jest regencyjne, częściowo z elementami rokokowymi (1 połowa XVIII wieku), w kolorze białym, bogato złocone. Ołtarz główny regencyjny (1 połowa XVIII wieku), ujęty w pary kolumn, z późnobarokowymi rzeźbami Doktorów Kościoła: św. Ambrożego, św. Augustyna, św. Grzegorza, i św. Hieronima. W zwieńczeniu rzeźba Trójcy Świętej. W polu środkowym znajduje się obraz Najświętszej Marii Panny Niepokalanie Poczętej (1 połowa XVIII wieku). Ma ona gołębia w jednej, a lilię w drugiej ręce. Nad nią aniołki trzymające wieniec różany i gorejące serce.

          Ołtarze boczne są architektoniczne. Dwa analogiczne znajdują się po obu stronach tęczy – regencyjne (1 połowa XVIII wieku), ze współczesnymi im rzeźbami. W lewym są to rzeźby św. Józefa i św. Jana Chrzciciela, a w zwieńczeniu aniołów. W polu środkowym znajduje się obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem w metalowych sukienkach i z licznymi wotami (2 połowa XVII wieku), malowany na desce. W ołtarzu prawym jest krucyfiks oraz rzeźby Matki Boskiej Bolesnej i św. Jana Ewangelisty, w zwieńczeniu również anioły. Dwa kolejne ołtarze boczne stoją pod ścianami nawy. Lewy jest rokokowy (po połowie XVIII wieku), z obrazem św. Józefa – prawdopodobnie z tego samego okresu. Prawy – późnobarokowy (około połowy XVIII wieku), ze współczesnymi mu rzeźbami św. Dominika i św. Katarzyny Sieneńskiej, w zwieńczeniu rzeźby aniołów. W polu środkowym obraz św. Marii Magdaleny (1 połowa XVIII wieku), na zasuwie obraz św. Mikołaja (XVII wiek), a w zwieńczeniu św. Jana Nepomucena (XVIII wiek).

          Regencyjna jest również ambona (1 połowa XVIII wieku) z baldachimem i schodkami oraz chrzcielnica (1 połowa XVIII wieku) z rzeźbą św. Jana Chrzciciela na baldachimie i obrazem chrztu Chrystusa na zaplecku. Kamienna kropielnica pochodzi zapewne z XVIII wieku. Na wyposażeniu kościoła jest też m.in. obraz św. św. Piotra i Pawła (początek XIX wieku) w klasycystycznych ramach), epitafium Agnieszki z Czarnołuskich Darowskiej (zm. w 1810), późnorenesansowa (początek XVII wieku) ampułka, późnobarokowy (XVIII wiek) krzyż ołtarzowy z relikwiami św. Eugeniusza, św. Teofila i św. Walentego.

          Dzwonnica typu „brogowego” (1837) stoi w południowo-zachodniej części cmentarza przykościelnego. Jest drewniana, konstrukcji słupowo - ramowej, oszalowana pionowo. W górnej kondygnacji ma w każdej ścianie potrójne otwory okienne z żaluzjami. Dach ma namiotowy, kryty blachą.

          Cmentarz przykościelny wraz z kościołem jest ogrodzony. Zachodnia część ogrodzenia (od frontu) ma formę muru pełnego z filarkami, na których osadzone są kamienne kule (zapewne 1 połowa XIX wieku). Na osi kościoła znajduje się murowana, trójdzielna brama (z dwiema bocznymi furtami), rozczłonkowana pilastrami, z falistym zwieńczeniem, kulami nad filarami i wnęką. Na cmentarzu kamienne, klasycystyczne nagrobki: Wojciecha Troszczyńskiego (zm. w 1827) – w kształcie krzyża na postumencie, i Mikołaja Ziemborowskiego (zm. w 1844) – w kształcie obelisku na trójkondygnacyjnym cokole, zwieńczonego kulą.

Źródła:

1. Jan Górak, Kościoły drewniane Zamojszczyzny, Zamość 1986

2. Jan Górak, Typy i formy drewnianej architektury sakralnej Lubelszczyzny [w:] „Kwartalnik Architektury i Urbanistyki” 1987, z. 3-4

2. Katalog zabytków sztuki w Polsce, T.VIII, z. 17 - Tomaszów Lubelski i okolice, Warszawa 1982

 

Komentarze obsługiwane przez CComment

Dodatkowe informacje