Cerkiew i parafię unicką we wsi Hrud, w pobliżu Białej (dzisiaj – Podlaskiej), ufundował w 1666 roku książę Michał Kazimierz Radziwiłł.
W latach prześladowań i prób nawracania siłą na prawosławie tutejsi unici stawiali opór (opisany przez Władysława Reymonta w zbiorze reportaży Z ziemi chełmskiej). W 1867 roku nie wpuścili do cerkwi przedstawicieli władz. Proboszcz unicki, ks. Józef Terlikiewicz, został uwięziony a cerkiew po skasowaniu unii przerobiono na prawosławną. Wkrótce została rozebrana.
Obecna pochodzi z roku 1875, został wybudowana jako prawosławna, w 1919 roku przejęta przez kościół rzymskokatolicki. Parafię Zwiastowania NMP erygowano w 1925 roku. Świątynia została samowolnie rozbudowana w 1934 roku (przedłużenie ścian obwodowych, dobudowa zakrystii, nowe zwieńczenie wieży i sygnaturki). Podczas kolejnego remontu w roku 1970 położono boazerię na wszystkich ścianach i stropach.
Kościół w Hrudzie jest zwrócony frontem na południe, drewniany o konstrukcji zrębowej (zrąb z bali sosnowych), z zewnątrz oszalowany, na kamiennym podmurowaniu. Z więźbą dachową krokwiowo-stolcową. Belkowe stropy nad nawą, prezbiterium i kruchtą mają deskowy pułap. Podłogi są z desek.
W rzucie jest mocno wydłużony – do prostokątnej, wydłużonej nawy przylega niższe i węższe prostokątne prezbiterium, ujęte zakrystią i skarbczykiem po bokach. Od frontu kwadratowa kruchta, nad nią kwadratowa, jednokondygnacyjna wieża. Wieża jest niska i węższa od kruchty, nakryta oryginalnym dachem (tworzą go dwuspadowe daszki krzyżujące się z dachem namiotowym) i zwieńczona ostrosłupową sygnaturką.
Nawa otwiera się na prezbiterium ostrołukiem tęczy. Ostrołukowe są też wejścia do zakrystii i skarbca. Chór muzyczny nadwieszony na tle południowej ściany, z ażurową balustradą wycinaną z desek, wsparty jest na konsolach. Prostokątne okna (w nawie parzyste) mają ścięte górne narożniki. Dach nad nawą jest czterospadowy (z wieżyczką sygnaturki na szczycie), pozostałe dwuspadowe, wszystkie pokryte blachą ocynkowaną. Wąskim daszkiem osłonięte jest wejście do kościoła.
W środku znajdują się neobarokowe ołtarze (początek XX wieku), taka też chrzcielnica oraz między innymi neorokokowa monstrancja.
źródła:
-
Bolesław Górny, Monografia powiatu bialskiego województwa lubelskiego, Biała Podlaska 1939
-
Janusz Maraśkiewicz, Aneta Semeniuk, Drewniane budownictwo sakralne. Powiat Biała Podlaska, Lublin 2001