Kościół pod wezwaniem św. Anny w Branwi

W 1531 istniała w Branwi parafia prawosławna, później greckokatolicka

           Pierwsza cerkiew, św. Mikołaja powstała zapewne w XVI wieku (jej jedyny opis pochodzi z 1759). Drugą, również drewnianą zbudowano w 1768 z fundacji Ludwika Karśnickiego. Po likwidacji unii w 1875 zamieniono ją na cerkiew prawosławną. W 1907, z powodu braku wiernych (po ukazie tolerancyjnym większość byłych unitów przeszła na katolicyzm) świątynia została zamknięta. Była otwierana sporadycznie, z okazji odpustów przez parafian z Otrocza. Pod koniec I wojny światowej przejął ją kościół rzymskokatolicki, stała się filią parafii w Goraju. Została wyremontowana i dostosowana do obrządku łacińskiego (między innymi rozebrano prawosławne kopuły i carskie wrota). W 1919 utworzono w Branwi samodzielną parafię.

           Decyzja o budowie nowego, murowanego kościoła, według projektu lubelskiego architekta Tadeusza Witkowskiego zapadła w 1934. Na jesieni 1936 założono fundamenty, do wybuchu wojny kościół został wybudowany w stanie surowym. Prace kontynuowano od wiosny 1945. Do 1946 wykończono wnętrze, ze starego kościoła przeniesiono trzy ołtarze. On sam w 1948 został rozebrany. W latach 50. XX wieku zakończono wyposażanie kościoła, między innymi zbudowano ambonę, wykonano malowanie. W 1982 pojawiła się nowa nastawa ołtarzowa, projektu prof. Ireny Pławskiej z Warszawy, wykonana przez Janusza Obsta z Gorajca. Ma ona formę równoramiennego krzyża z rzeźbionymi w drewnie przedstawieniami pięciu tajemnic różańca. W 1958 kościół został wyremontowany, w 1969 konieczne było ankrowanie ścian. Kolejne, liczne prace restauracyjne przeprowadzono w latach 80. Remont z 1998/99 połączony był z ponownym ankrowaniem. W 1998 kościół został wpisany do rejestru zabytków.

           Jest on murowany z cegły i otynkowany. Ma plan zbliżony do kwadratu, sylwetkę przypominającą dzwon. Budowla z kopulastym, oryginalnym dachem i monumentalnym, arkadowym portykiem od frontu została wkomponowana w pofałdowany teren. Wnętrze jest jednonawowe, z węższym i niższym prezbiterium sklepionym kolebką.

           W ołtarzu głównym znajduje się obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem (Łaskawej) z 1772. W jednym ołtarzu bocznym obraz św. Anny Samotrzeć (XIX wiek), w drugim płaskorzeźba Piety. Na wyposażeniu jest też między innymi ikona św. Mikołaja z 2. połowy XVIII wieku, z relikwiami świętego.

                                                                      Opracowała Marta Goździk

Źródła:

1. Z. Baranowski, Gmina Dzwola – historia i tradycje. Dziedzictwo historyczno – kulturowe gminy, Lublin 2015

2. H. Danczowska, Architekt Tadeusz Witkowski (1904-1986). Kalendarium życia i twórczości, Lublin 2009