Kościół pod wezwaniem Wszystkich Świętych w Nowych Depułtyczach

           Pierwsza cerkiew w Depułtyczach (wówczas prawosławna) była wzmiankowana w 1508, kolejna w XVII wieku. Następna na tym samym miejscu, już greckokatolicka, parafialna (pod wezwaniem Podwyższenia Krzyża Świętego, później św. Mikołaja) została wybudowana w latach 1770 – 1790 (według Katalogu zabytków… przed 1774) z fundacji Franciszka Olędzkiego, sufragana kijowskiego. W 1875 przejęli ją wyznawcy prawosławia (w 1905 wybudowano obok cerkiew murowaną, ta została zburzona w 1938). Funkcję kościoła katolickiego pełni od 1916 (parafię erygowano w 1929). W 1957 i 2001 budynek był remontowany.

           Kościół jest orientowany, drewniany o konstrukcji zrębowej, obustronnie oszalowany (wewnątrz w 1957) i wzmocniony lisicami. Nawa ma rzut zbliżony do kwadratu, z wydzielonym wewnątrz niewielkim przedsionkiem (1939). Prezbiterium jest prostokątne, zamknięte trójbocznie, z dwiema prostokątnymi zakrystiami po bokach (od północy i południa, ta druga nowsza). Elewacje obiega profilowany gzyms wieńczący. Prostokątne okna ujęte są w profilowane obramienia z odcinkami gzymsu nadokiennego (łamanego bądź w formie trójkątnych szczycików). Znajdujący się od frontu prostokątny otwór wejściowy i okno ponad nim ujęte są we wspólne, profilowane obramienie. Nawa ma dach trójspadowy, z wieżyczką sygnaturki na szczycie, prezbiterium wielospadowy, zakrystie pulpitowe (wszystkie dachy kryte blachą).

           Wewnątrz kościół nakryty jest płaskim stropem z fasetą, ściany w górze obiega profilowany gzyms. Otwór tęczy ujęty jest słupami przyściennymi, zamknięty łukiem odcinkowym. Chór muzyczny wspiera się na dwóch słupach, pomiędzy nimi znajduje się przedsionek.

           Późnobarokowy (po 2. połowie XVIII wieku) ołtarz główny został przeniesiony z kościoła w Trzeszczanach, nieco przy tym zdekompletowany, między innymi pozbawiony zwieńczenia. Znajduje się w nim barokowy obraz Wszystkich Świętych (zapewne z 2. ćwierci XVIII wieku) oraz obraz Matki Boskiej Częstochowskiej. Dwa ołtarze boczne są późniejsze. W prawym umieszczono obraz Chrztu Chrystusa w Jordanie, pochodzący zapewne z przełomu XVIII i XIX wieku, w lewym późnobarokowe obrazy Ukrzyżowania z Matką Boską i św. Janem Ewangelistą, w rokokowych ramach oraz św. św. Piotra i Pawia. Oba pochodzą z 2. połowy XVIII wieku, w 1789 były wzmiankowane jako włoskie, ufundowane przez Franciszka Olędzkiego. Chrzcielnica jest późnobarokowa (1. połowa XVIII wieku), krucyfiks o cechach ludowych pochodzi zapewne z XVIII wieku. Wśród zabytkowych sprzętów liturgicznych jest między innymi rokokowy kielich z puncami Gdańska.

            Dzwonnica pochodzi z końca XVIII wieku. Jest drewniana, o konstrukcji słupowej, na rzucie kwadratu. Dolna kondygnacja (wyższa) jest oszalowana pionowo i nakryta szerokim, okapowym zadaszeniem (dawniej gontowym, obecnie z blachy). Niska górna kondygnacja jest ażurowa, tworzą ją potrójne, arkadowe przeźrocza w każdej elewacji, z ozdobnymi mieczowaniami. Nakrywa ją namiotowy dach z iglicą na szczycie, także kryty blachą.

źródła:

Katalog zabytków sztuki w Polsce, T. VIII, z. 5 – powiat chełmski, Warszawa 1968

S. Korpysz, Z. Lubaszewski, Obiekty zabytkowe Chełma i powiatu chełmskiego. Zabytki architektury i budownictwa, Chełm 2016