Dawny dwór obronny w Jakubowicach Konińskich
W XV i na początku XVI wieku wieś była siedzibą Konińskich herbu Rawicz (Jakub Koniński jako właściciel wsi wymieniony w 1477, Paweł – w 1506).
Istniejący do dziś dwór został wzniesiony prawdopodobnie w 1. połowie XVI wieku (według I. Rolskiej-Boruch pierwotny, wieżowy dwór powstał w końcu XV wieku lub na początku XVI wieku). Według tradycji w XVI/XVII wieku mieścił się tu zbór ariański. W 1. połowie XVII wieku wieś należała do Tęczyńskich, przypuszczalnie na początku wieku rozbudowali oni siedzibę. Budynek był wielokrotnie remontowany, zapewne w XVIII wieku został rozbudowany od frontu, potem przekształcony również w XIX – XX wieku. W 1928 od Jana Gawlikowskiego kupiła go rodzina Szewczyków.
Po pożarze z 1966 pozostawał w stanie trwałej ruiny (rozbiórkę obiektu powstrzymał urząd konserwatorski, w 1968 wpisano go do rejestru zabytków) aż do 1984, kiedy to został odbudowany przez nowego właściciela. Pod koniec lat 90. XX wieku nastąpiła powtórna, gruntowana restauracja dworu i jego adaptacja do celów hotelowo-restauracyjnych.
Dawny dwór usytuowany jest na wyniosłym wzgórzu, frontem zwrócony na wschód, piętrowy, podpiwniczony, na rzucie kwadratu. Murowany (co najmniej piwnice i ściany parteru powyżej sklepień) z gotyckiej cegły palcówki o układzie polskim i z kamienia, obecnie częściowo otynkowany. Po ostatniej restauracji pozostawiono odsłonięte elewacje pierwotnej części budynku, z widocznymi narożnikami ułożonymi z ciosu na przemian dłuższego i krótszego. Część frontowa, uzupełnienia pozostałych ścian oraz skarpy przy południowo-zachodnim narożniku murowane są z cegły barokowej (zapewne XVIII wiek). Grubość murów parteru waha się od 1,50 m do 1,70 m. Ściany zewnętrzne, jak i działowe całej wschodniej części dworu są znacznie węższe od ścian pierwotnego trzonu.
Elewacja frontowa (zapewne z XVIII/XIX wieku) jest podzielona gzymsami kordonowymi na dwie kondygnacje, narożniki dolnej są boniowane. Podczas ostatniej restauracji zlikwidowano poprzedzający ją czterokolumnowy portyk z balkonem (zapewne z około 1928), pozostał tylko niewielki balkon nad wejściem. Prostokątne otwory okienne ujęte są w profilowane opaski, część z odcinkami gzymsu pod- i nadokiennego. Namiotowy dach o wklęsłych połaciach, z lukarnami, pobity jest gontem.
W przyziemiu tylnej, pierwotnej części budynku znajdują się dwa większe pomieszczenia sklepione kolebkowo. Od frontu są dobudowane zapewne w XVIII wieku trzy mniejsze, ze śladami przekształceń (prawdopodobnie pierwotnie były tu wysunięte, masywne skarpy połączone arkadami, na których opierał się pomost piętra, zapewne drewniany) i sklepieniami kolebkowymi z lunetami oraz kolebkowo-krzyżowymi. Po rozbudowie dokonanej przez Tęczyńskich w górnej kondygnacji budynku pojawiły się trzy pomieszczenia o znacznej wysokości, nakryte stropem. Piwnice mają sklepienia kolebkowe.
Datowanie budynku (R. Brykowski) zostało przyjęte na podstawie pierwotnego rzutu parteru, gotyckiego wątku ścian i układu narożników oraz detalu architektonicznego (kamienny, ostrołukowy portal w piwnicy i dwa kamienne, późnogotyckie, profilowane węgary, porzucone u podnóża wzgórza). Oprócz tego istnieją pewne analogie z rzutami dworów w Jeżowie i częściowo w Wieruszycach.
źródła:
R. Brykowski, W sprawie dworu obronnego w Jakubowicach Końskich, „Ochrona zabytków” 1971, nr 1
Katalog zabytków sztuki w Polsce, T.VIII, z. 10 – powiat lubelski, Warszawa 1967
I. Rolska-Boruch, „Domy Pańskie” na Lubelszczyźnie od późnego gotyku do wczesnego baroku, Lublin 2003