Dwór w Mogilnicy

Miejscowość Mogilnica pojawia się w źródłach w 1428 jako gniazdo rodowe Mogilnickich.

           W XVI wieku istniał w Mogilnicy drewniany dwór. Na jego miejscu w 2. połowie XIX wieku Tytus Piotrowski wybudował obiekt murowany, otoczony parkiem. Po I wojnie światowej został on przebudowany na willę o charakterze secesyjno-eklektycznym. W 1944 majątek został przejęty przez państwo.

           Budynek ma rzut prostokąta, z półkolistym tarasem od zachodu i prostokątnym ryzalitem (występującą elewacją wieży) od wschodu. Jego bryła, w zasadniczej części dwupiętrowa, jest rozczłonkowana, złożona z elementów różnej wielkości, ozdobiona wykuszami, balkonami i różnorodnymi w kształcie otworami okiennymi. Dominującym elementem jest wtopiona w nią czterokondygnacyjna wieża, z loggią widokową. Mimo przebudowy przeprowadzonej po II wojnie światowej (związanej z pożarem), pałac zachował sporo pierwotnych elementów. Obecnie wykorzystywany jest do celów mieszkalnych.

           Założenie dworsko-parkowe było kompozycyjnie powiązane z rzeczką Mogilanką i systemem sadzawek. Początkowo park miał charakter ogrodu użytkowego, dopiero w czasach Piotrowskich, w związku z przekształceniem ośrodka dworskiego w nowoczesną rezydencję, nadano mu kształt spacerowo-ozdobny. Kolejne zmiany nastąpiły po I wojnie światowej, w związku ze zniszczeniem większości zabudowań i dewastacją parku. Nowe założenie parkowe uległo kolejnej dewastacji po II wojnie światowej, po tym jak obiekt przejął PGR. Częściowo zachowany park składa się z około 200 drzew (w tym między innymi pomnikowych topoli czarnych), skupionych głównie wokół trzech sadzawek. Zespół został wpisany do rejestru zabytków w 1985.

źródła:

F. Braniewski, Siedliszcze i okolice, Chełm 1983

S. Korpysz, Z. Lubaszewski, Obiekty zabytkowe Chełma i powiatu chełmskiego. Zabytki architektury i budownictwa, Chełm 2016