Kryłów

Wieś położona w powiecie hrubieszowskim, w gminie Mircze, nad rzeką Bug

          Początki osady sięgają X wieku. W tym czasie na wyspie istniał gród należący do Grodów Czerwieńskich. W 1497 roku staraniem Mikołaja Tęczyńskiego, który miasto i okoliczne wsie odziedziczył po swoim przodku Jędrzeju Tęczyńskim, Kryłów otrzymał prawa miejskie. Nowy właściciel zbudował tu zamek obronny. Córka Mikołaja – Zofia – wniosła majątek w posagu swojemu mężowi Stanisławowi Ostrorógowi, kalwinowi, który założył w mieście zbór; jego syn Mikołaj natomiast – gimnazjum kalwińskie. W 1635 roku zbór został zamknięty, a na jego miejscu erygowano kościół katolicki, do czego przyczynił się ówczesny właściciel Kryłowa – biskup Samuel Radziejowski. Kolejnymi właścicielami byli: starosta kamionkowski Jerzy Wiśniowiecki i Eufrozyna Eulalia Tarnowska, a od 1642 roku – Hieronim Radziejowski. W 1704 roku dobra kryłowskie kupił Krzysztof Towiański; następnie właścicielami majątku została rodzina Prażmowskich, od 1754 roku – Jeżewskich, od 1781 roku – Chrzanowskich, a od 1878 – Horodyskich. Na mocy ukazu carskiego w 1869 roku Kryłów utracił prawo miejskie.

           W miasteczku zamieszkiwała ludność wyznania rzymskokatolickiego, prawosławnego i mojżeszowego. Podczas II wojny światowej i w pierwszych latach po niej znajdował się tu ośrodek Ukraińskiej Powstańczej Armii. W 1945 roku upowcy aresztowali majora Stanisława Basaja „Rysia”, dowódcę Batalionów Chłopskich z okresu wojny. Przez pewien czas był on więziony i torturowany, a następnie został zamordowany w nieustalonym dotąd miejscu.

                                   opracowała Irena Kowalczyk

Warto zobaczyć:

Ruiny zamku Ostrogskich (XVI wiek):

- fragmenty murów

- wały obronne

- ceglana basteja o murach grubości dochodzącej do 2-3 metrów

Ruiny klasycystycznego zespołu pałacowego Horodyskich (1820):

- neogotycka brama pałacowa z domkiem odźwiernego

- pozostałości parku podworskiego z neogotyckimi budowlami

Neogotycki kościół Narodzenia NMP (1859), zbudowany wg projektu Józefa Benedykta Chrzanowskiego. Zachowało się wnętrze, witraże, sklepienia, ołtarz główny oraz organy z 1841 roku

Rokokowa figura św. Jana Nepomucena (około 1768)

Pozostałości murów klasztornych Ojców Reformatów

Cmentarz rzymskokatolicki z kaplicą cmentarną i grobowcem rodziny Horodyskich i Chrzanowskich