Kościół pod wezwaniem św. Józefa Oblubieńca NMP i św. Jana Chrzciciela w Leszkowicach

           W 1921 postanowiono utworzyć nową parafię obejmującą wsie znajdujące się dzisiaj w parafiach Leszkowice i Ostrówek. Mieszkańcy nie mogli się porozumieć co do tego, gdzie powinien stanąć kościół, więc ostatecznie powstały dwie parafie.

Parafię w Leszkowicach erygował w 1921 biskup Marian Fulman. W tym samym roku rozpoczęto z inicjatywy ks. Józefa Terebusa budowę prowizorycznej z założenia, drewnianej kaplicy (służy ona jednak, po przekształceniach i remontach, do dziś). Pierwszy szkic projektowy Z. Andziaka z Lubartowa nie został zaakceptowany. Prace budowlane prawdopodobnie były już rozpoczęte (kierował nimi miejscowy cieśla, Antoni Praczyk), szybko zaangażowano więc architekta Bohdana Kelles – Krauzego. Kościół powstał ze składek parafian i drewna przez nich ofiarowanego. Zakończenie budowy i poświęcenie świątyni nastąpiło w 1924. W 1932 wymieniono gontowe pokrycie dachów na blachę. W 1956 – 1957 założono posadzkę z lastriko, w 1968 zabezpieczono ściany sztabami a w 1972 odnowiono wnętrza.

Zasadnicza zmiana wyglądu budynku nastąpiła w trakcie generalnego remontu przeprowadzonego 1984 – nawę obmurowano z zewnątrz ścianą z pełnej, czerwonej cegły ceramicznej (według projektu Antoniego Hermana). Konstrukcja dachu została wzmocniona kleszczami i nadbitkami, wzmocniono także fundamenty. Niewielka kruchta przylegająca od wschodu do nawy została przesunięta bliżej prezbiterium, znajdujące się w niej drzwi zamurowano – stała się kapliczką. Zmieniło się również nieco usytuowanie położonej od zachodu zakrystii.

Kościół jest drewniany, na podmurówce z kamienia, o konstrukcji słupowo – ramowej ocieplonej słomianymi warkoczami z gliną. Więźba dachowa jest rozporowo-zastrzałowa. Nawa prostokątna, przylegające do niej od północy prezbiterium – węższe, zamknięte trójbocznie, z prostokątną zakrystią. Nawa i prezbiterium mają tę samą wysokość, nakryte są wspólnym, dwuspadowym dachem z niewielką sygnaturką na szczycie. Od południa wznosi się czworoboczna, czterokondygnacyjna wieża z kruchtą w przyziemiu, pozostawiona w drewnie. Wieża ma silnie zaznaczone podziały poziome, jej kondygnacje uskokowo zwężają się ku górze. Dwie dolne kondygnacje ujęte są po bokach przybudówkami (nakrytymi pulpitowymi daszkami), pierwsza kondygnacja oddzielona daszkiem okapowym. Trzecia (obita blachą) ma ukośne ściany, najwyższa, prostopadłościenna nakryta jest smukłym, namiotowym hełmem krytym blachą

Wewnątrz nakryto kościół pozornym sklepieniem o przekroju pięciobocznym (z fragmentami odsłoniętej konstrukcji dachu). Jest to bogatsza odmiana stropu o przekroju trapezowym, rozpowszechnionego w drewnianej architekturze kościelnej w okresie dwudziestolecia międzywojennego. Wraz z deskowym oszalowaniem ścian i drewnianym wyposażeniem (ambona, ławki, konfesjonał) całość tworzy spójne stylistycznie wnętrze. Niezrealizowana została założona w projekcie dekoracja sklepienia naśladująca stylizowane barokowe stiuki. Otwór tęczowy zamknięty jest trójbocznie. Chór muzyczny wsparty na czterech słupach.

Jak pisze E. Błotnicka – Mazur, kościół w Leszkowicach jest typowym przykładem drewnianej architektury sakralnej okresu dwudziestolecia międzywojennego, łączonej często z nurtem „swojskim”, wyrastającym z tradycji budownictwa ludowego.

Do zabytkowego wyposażenia należy stary, gruntownie przemalowany obraz Serca Jezusa w rokokowej ramie z 2. połowy XVIII wieku i biały ornat z tkaniny (1. połowa XIX wieku)

źródła:

1. E. Błotnicka – Mazur, Projekty architektoniczne Bohdana Kelles-Krauzego w zasobie Archiwum Państwowego w Lublinie i innych zbiorach archiwalnych, Lublin 2011

2. Katalog Zabytków Sztuki w Polsce, T VIII, z. 11 – dawny powiat lubartowski, Warszawa 1976

3. G. Ruszczyk, Drewniane kościoły w Polsce 1918-39. Tradycja i nowoczesność, Warszawa 2001