Dzisiejsza data:

Kościół pod wezwaniem św. Floriana w Krężnicy Jarej

           Pierwsze wzmianki o parafii w Krężnicy Jarej pochodzą z 1325, w 1440 została ona uposażona ponownie. Drewniany kościół w 1529 zajęli innowiercy, w 1595 spłonął on. Następny wzniesiono w latach 1628-1642. Ten w początkach XIX wieku przejęły wizytki lubelskie, w ich rękach znajdował się on do 1866.

Obecny kościół parafialny (na miejscu poprzedniego, zniszczonego w 1883 przez pożar) został wybudowany w latach 1884-1887, konsekrowany w 1890. Pierwszy remont przeprowadzono w 1969.

Położony jest on na niewielkim wzgórzu w centrum wsi, murowany, eklektyczny, orientowany. Ma jedną nawę z węższym i niższym prezbiterium oraz przylegającą do niego od południa zakrystią. Nad nawą wznosi się wieżyczka na sygnaturkę. 

Wewnątrz kościół nakryty jest sklepieniem kolebkowym. W drewnianym i pozłoconym ołtarzu głównym znajduje się obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem, zapewne XVII-wieczny, w nowszych sukienkach oraz rokokowe rzeźby dwóch aniołów, pochodzące zapewne z 3. ćwierci XVIII wieku. 

W ołtarzach bocznych (również drewnianych i pozłoconych) znajdują się obrazy Niepokalanego Serca Najświętszej Marii Panny i Matki Boskiej Częstochowskiej (w prawym) oraz św. Antoniego Padewskiego i św. Stanisława Kostki (w lewym). Umieszczono w nich także barokowo-ludowe, XVIII-wieczne rzeźby św. Barbary, św. Elżbiety (?), św. Stanisława biskupa i św. Wojciecha.

          

Chrzcielnica jest klasycystyczna (XVIII/XIX wiek), kamienna , z rokokowym (2. połowa XVIII wieku) baldachimem i zapleckiem. Na zaplecku widnieje rzeźbiona scena Chrztu Chrystusa.

                       

Wcześniej kościołowi służyły12–głosowe organy z końca XIX wieku, w 2005 sprowadzono inne, wybudowane w1956 w Hanowerze. 

                     

          

Na wyposażeniu kościoła jest feretron w drewnianych, rokokowych ramach (2. połowa XVIII wieku), z nowymi obrazami oraz obraz Narodzin Dzieciątka w typie XVII-wiecznego malarstwa włoskiego (być może kopia). W kruchcie wisi XVIII-wieczny, barokowo-ludowy krucyfiks. Wśród zabytkowych paramentów liturgicznych znajduje się późnobarokowa monstrancja (2. ćwierć XVIII wieku) w kształcie Serca Jezusowego, kielich regencyjny (2. ćwierć XVIII wieku) oraz rokokowy (2. połowa XVIII wieku), dwie pateny zapewne z XVIII wieku, rokokowy relikwiarz datowany na 1786, ornaty i kapa z XVIII-XIX wieku.

Ogrodzenie wraz z dwiema kapliczkami i murowaną, czworoboczną dzwonnicą zostało wybudowane w 1. połowie XX wieku.

                    

Obok kościoła znajduje się murowana plebania, którą w 1925 zaprojektował Bohdan Kelles–Krauze. Pierwotny budynek w stylu „dworkowym” został znacznie przekształcony po II wojnie światowej. Rozebrano więźbę i znacznie obniżono dach, przez co zatarły się trójkątne szczyty. Pierwotny, skromny ganek w elewacji frontowej, wsparty na dwóch kolumnach, z trójkątnym szczytem został zastąpiony przez szeroką facjatę. Nakryto ją odrębnym, dwuspadowym dachem na całej szerokości budynku. Od wschodu wychodzi ona poza lico elewacji obszerną werandą. Wejście na osi zostało zaakcentowane dwiema parami gładkich kolumn.

Najstarsze murowane nagrobki na cmentarzu parafialnym pochodzą z połowy XIX wieku. Wyróżnia się wśród nich nagrobek Karola Śpiewaczyńskiego (zm. 1869) w kształcie ściętego pnia drzewa. Na uwagę zasługuje też grobowiec Brzezińskich, dziedziców Strzeszkowic (początek XX wieku) oraz nagrobek Karoliny z Komeckich, primo voto Kiełczowskiej, secundo voto Kleniewskiej (zm. 1898). W grobowcu rodziny Jaxa–Chamiec pochowany jest znany aktor Krzysztof Chamiec.

Do zabytkowych budynków w Krężnicy Jarej należą także: dom sióstr szarytek (obecnie dom opieki społecznej), drewniana „organistówka”, stara szkoła.

źródła:

  1. E. Karczyńska-Mierzyńska i in., Witamy w Gminie Niedrzwica Duża, Niedrzwica Duża [2010]

  2. Katalog Zabytków Sztuki w Polsce, T VIII (woj. lubelskie), z. 10 – powiat lubelski, Warszawa 1967

Grafika losowa