Dzisiejsza data:

Kościół pod wezwaniem św. Anny w Kijanach

           Przed 1596 Piotr Czerny z Witowic, chorąży lubelski, ufundował w Kijanach drewniany kościół na planie krzyża. W 1599 przeniesiono tu parafię z pobliskiego Nowogrodu. W 1626 Stanisław Czerny, podstoli lubelski, zwiększył uposażenie parafii i być może wybudował nowy kościół. Pomiędzy 1650 a 1675 wzniesiono przy nim dwie murowane kaplice.

zobacz prezentację...

           Obecny kościół wzniesiono przed 1738 (może około 1723) z fundacji Atanazego Miączyńskiego, wojewody wołyńskiego, który był właścicielem pobliskich Zawieprzyc i zaufanym króla Jana III Sobieskiego. W 1683, przed wyprawą wiedeńską, miał on złożyć śluby przed obrazem Matki Bożej w Kijanach, że jeżeli szczęśliwie powróci z wyprawy, to w miejsce drewnianego kościoła wybuduje nowy, murowany. Świątynia została konsekrowana w 1745 roku. W 1911 rozbudowano ją w kierunku zachodnim, w 1926 odrestaurowano. W 1951 zrekonstruowano bryłę dachu.

           Kościół jest orientowany, murowany z cegły i otynkowany, eklektyczny, z przewagą elementów barokowych. Nawa jest prostokątna, o pięciu przęsłach. Trzy przęsła zachodnie i frontowa wieża z kruchtą w przyziemiu pochodzą z 1911 roku. Prezbiterium jest węższe i niższe, dwuprzęsłowe, zamknięte półkoliście. Od północy przylega do niego czworoboczna zakrystia. Pod prezbiterium znajduje się krypta z wejściem od zewnątrz. Przy nawie, od północy i południa, są dwie kwadratowe kaplice.

            Na zewnątrz ściany nawy i prezbiterium rozczłonkowane są pilastrami wspartymi na cokole i podtrzymującymi gzyms uproszczonego belkowania. Ujęte są nimi także naroża kaplic. Kaplice podparte są u dołu niskimi, późniejszymi przyporami. Ściany czołowe kaplic zwieńczone są ogzymsowanymi szczytami o rozerwanych gzymsach wieńczących, z wolutowymi spływami, płycinami i sterczynami. Otwory okienne są wydłużone, zamknięte łukiem półkolistym, rozglifione. Do zakrystii prowadzą stare, żelazne drzwi w skośną kratę. Dachy są dwuspadowe, nieco niższe nad prezbiterium i kaplicami.

            Wewnątrz ściany prezbiterium, nawy i kaplic rozczłonkowane są uproszczonymi pilastrami podtrzymującymi w nawie gurty sklepienne. Kościół przykrywa sklepienie kolebkowo-krzyżowe. Łuk tęczy oraz arkady do kaplic zamknięte są półkoliście. W prezbiterium, kaplicach i zakrystii znajduje się pierwotna, kamienna posadzka.

            Wyposażenie wnętrza (ołtarz główny, dwa ołtarze boczne, ambona, chrzcielnica) jest jednolite - rokokowe (pochodzi z lat 30-tych XVIII wieku), białe ze złoceniami. Ołtarz główny jest architektoniczny, z bramkami po bokach, na których stoją ozdobne kwiatony. Po bokach ołtarza i w jego zwieńczeniu znajdują się rzeźby czterech aniołów. W polu głównym umieszczony jest obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem z końca XVI lub początku XVII wieku (olej na płótnie). Widoczne są w nim wpływy malarstwa weneckiego. Przedstawia NMP w typie Matki Boskiej Śnieżnej, której pierwowzorem była bizantyjska ikona znajdująca się w rzymskiej bazylice Santa Maria Maggiore. Obraz mógł być namalowany w krakowskim warsztacie klasztoru dominikanów, przez ucznia Tomasza Dolabelli. Ma on nałożone metalowe sukienki zdobione ornamentem roślinnym, ufundowane w1846 przez Agatę i Franciszka Lisów. Dwie srebrne korony ufundowało w 1653 miasto Lublin. Według tradycji obraz został sprowadzony ze spalonego kościoła w Nowogrodzie. W zwieńczeniu ołtarza jest współczesny mu obraz św. Anny Samotrzeć. W tabernakulum z tego samego okresu są rzeźby dwu niewiast i dwa relikwiarze w kształcie trumienek po bokach. W jego zwieńczeniu Baranek w glorii i dwa anioły ze srebrnej blachy. Nisza obita jest srebrnymi blachami, trybowanymi z hierogramami IHS, ornamentem akantowym z muszlami oraz postacią Boga Ojca wśród obłoków w zwieńczeniu. Na pięciu plakietkach widnieją sceny Modlitwy w Ogrójcu, Chrystusa przed Piłatem, Biczowania, Koronowania cierniem, Zdjęcia z krzyża.

            Ołtarze boczne także są architektoniczne, z rzeźbami aniołów po bokach i w zwieńczeniu. W lewym ołtarzu w polu głównym znajduje się obraz św. Kajetana, na zasuwie obraz św. Kazimierza, w zwieńczeniu obraz św. Katarzyny, współczesny ołtarzowi, ale później przemalowany. W prawym ołtarzu w polu głównym znajduje się XVIII-wieczny obraz św. Antoniego z Dzieciątkiem, w sukience zapewne z XVII/XVIII wieku. Na zasuwie obraz św. Mikołaja, w zwieńczeniu obraz św. Józefa współczesny ołtarzowi. Na obu ołtarzach są rokokowe relikwiarze z puszkami w kształcie serca pod ozdobnym baldachimem i rzeźbami aniołów po bokach. W kaplicy południowej jest ołtarz XIX-wieczny, klasycystyczny, z dodanymi uszakami i ornamentem barokowym. W nim rzeźby św. Jana Nepomucena i św. Jana Kantego oraz w polu głównym obraz św. Anny Samotrzeć z XIX wieku (lub gruntownie wówczas przemalowany). W kaplicy północnej również jest ołtarz klasycystyczny, z 1. połowy XIX wieku, z rzeźbioną grupą Ukrzyżowania i antepedium z tego samego okresu. Przed ołtarzem głównym i bocznymi w kaplicach stoją barokowe balaski (XVIII wiek).

                    

                    

            Na korpusie ambony są rzeźby Czterech Ewangelistów, na baldachimie - Chrystusa błogosławiącego, na zaplecku obraz NMP Niepokalanie Poczętej z tego samego okresu.

                    

                   

                    

Chrzcielnica jest przyścienna, z rzeźbioną Grupą Chrztu w Jordanie i personifikacją Kościoła na baldachimie.

                                    

Do późnobarokowego wyposażenia należą trzy ławki kolatorskie (XVIII wiek) oraz dwa konfesjonały (2. połowa XVIII wieku), być może przerabiane w 1926 roku. Prospekt organowy jest klasycystyczny (1. połowa XIX wieku), z rzeźbami Dawida i dwóch aniołów oraz nałożonym ornamentem rokokowym. Wyposażenie zakrystii jest jednolite, późnobarokowe (1768). Składa się z komody, ściennej szafy z siedziskiem, przyściennego, szafiastego lavabo z kulistym, cynowym zbiornikiem i miseczką na wodę.

            Na wyposażeniu kościoła są obrazy: Św. Piotr (barokowy), Zabójstwo św. Stanisława biskupa (XIX wiek, na desce), XVIII -wieczne portrety rodziny Miączyńskich: Atanazego (zm. 1723), jego żony Heleny z Luszkowskich (zm. 1730), ich synowej Antoniny z Rzewuskich oraz inne portrety XVIII-wieczne, między innymi Pawła Karola Sanguszki, marszałka wielkiego litewskiego, fundatora kościoła parafialnego w Lubartowie i jego żony Barbary Urszuli z Duninów. W kościele znajdują się też pamiątkowe tablice: Atanazego Miączyńskiego, konsekracji kościoła (dwustronna, XVIII wiek) oraz epitafium Rozalii ze Słowikowskich Czarnołuskiej (zm. 1803).

            Wśród zabytkowych naczyń i szat liturgicznych jest między innymi rokokowa monstrancja (3. ćwierć XVIII wieku), kielich regencyjny (1. połowa XVIII wieku) i dwa rokokowe (1760), rokokowy relikwiarz (3. ćwierć XVIII wieku) i drugi owalny, z filigranową oprawą (zapewne koniec XVII wieku), ornaty z XVII - XVIII wieku. Do tego księgi z połowy XVI wieku - XIX wieku (mszały, biblie, rozprawy filozoficzne, historia kościoła itp.). Jeden z najcenniejszych obiektów - akt fundacji kościoła (pergamin z pieczęcią kardynała Jerzego Radziwiłła) w 1989 został przekazany do Archiwum Diecezjalnego w Lublinie.

            Teren przykościelny otoczony jest murem z cegły, otynkowanym ( XVIII wiek, część od frontu pochodzi z 1911). W jego narożu północno-zachodnim stoi dzwonnica w kształcie łuku triumfalnego, także wybudowana w 1911, dostosowana stylem do architektury kościoła.

Na cmentarzu parafialnym (założony w XVIII wieku) znajduje się między innymi rodzinny grobowiec rodziny Skłodowskich (jest tu pochowany dziadek Marii Skłodowskiej-Curie).

kijany01
kijany01
kijany02
kijany02
kijany03
kijany03
kijany04
kijany04
kijany05
kijany05
kijany06
kijany06
kijany07
kijany07
kijany08
kijany08
kijany09
kijany09
kijany10
kijany10
kijany11
kijany11
kijany12
kijany12
kijany13
kijany13
kijany14
kijany14
kijany15
kijany15
kijany16
kijany16
kijany17
kijany17
kijany18
kijany18
kijany19
kijany19
kijany20
kijany20
kijany21
kijany21
kijany22
kijany22
kijany23
kijany23
kijany24
kijany24
kijany25
kijany25

źródła:

1. Katalog zabytków sztuki w Polsce, T. VIII, z. 11 – dawny powiat lubartowski, Warszawa 1976

2. Irena Rolska-Boruch, Obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem w metalowej sukience w kościele parafialnym w Kijanach, ,,Roczniki Humanistyczne KUL” 1984, z. 4

Grafika losowa