Kościół polskokatolicki pod wezwaniem św. Jakuba w Żółkiewce

Parafia polskokatolicka w Żółkiewce została utworzona w latach 50. XX wieku

           Obecny kościół to pierwotna cerkiew greckokatolicka św. Michała Archanioła, wzniesiona prawdopodobnie w 1865, przeniesiona z Regetowa Wyżnego w powiecie gorlickim (Bieszczady). Po II wojnie światowej została opuszczona, po przewiezieniu do Żółkiewki (1955) złożona i jednocześnie przekształcona pod kierunkiem cieśli Albina Bila. Zakres tych zmian nie jest do końca znany. Zapewne zachował się jedynie pierwotny układ rzutu, świątynia utraciła charakterystyczne cechy łemkowskiego budownictwa cerkiewnego.

           Jest ona drewniana, konstrukcji zrębowej, oszalowana. W rzucie trójdzielna, poszczególne części są kwadratowe lub zbliżone do kwadratu, z szerszą i wyższą nawą. W trójbocznym zamknięciu prezbiterium znajduje się zakrystia. Dachy kryte blachą, nad nawą wznosi się okazała, sześcioboczna wieżyczka z pseudolatarnią i cebulastym hełmem, nad kruchtą niewielka, kwadratowa. Ostatni remont przeprowadzono w 2012.

           Zachowało się częściowo dawne wyposażenie z końca XVIII wieku lub 1. połowy XIX wieku, po 1955 zdekompletowane i przekształcone, między innymi ołtarz wielki z baldachimem na czterech kolumnach i dwa ołtarzyki boczne o charakterze rokokowym (zapewne z około połowy XIX wieku), dwa ołtarze boczne z końca XVIII wieku oraz obrazy: Ostatniej Wieczerzy, Chrystusa Pantokratora i Św. Michała Archanioła (koniec XVIII wieku, z ikonostasu), dwa Matki Boskiej z Dzieciątkiem (jeden w drewnianej sukience) oraz Chrystusa Pantokratora, być może z przełomu XVIII/XIX wieku.

Źródła:

Katalog zabytków sztuki w Polsce, T. VIII, z. 8 – powiat krasnostawski, Warszawa 1960

B. Kiełbasa, Dzieje Żółkiewki i okolic (T.1 i 2), Żółkiewka 2004–2005