Kościół pod wezwaniem św. Bazylego w Świerszczowie

           Wieś Świerszczów wzmiankowana była po raz pierwszy w 1419, cerkiew (pierwotnie prawosławna, niewiadomej erekcji, potem greckokatolicka) w 1510. Kolejną wybudowano w XVII lub na początku XVIII wieku. Następna (obecny kościół) powstała w 1795, według innego źródła w 1801. W 1875 została zamieniona na prawosławną, została wówczas wyremontowana i nieco przekształcona. W 1923 budynek przejął kościół rzymskokatolicki.

           Świątynia jest orientowana, drewniana o konstrukcji zrębowej, na zewnątrz i wewnątrz wzmocniona lisicami, oszalowana. Nawa prostokątna, z nowszą kruchtą od zachodu, prezbiterium niewydzielone, zamknięte trójbocznie, przy nim od północy prostokątna zakrystia. Na zewnątrz elewacje obiega profilowany gzyms wieńczący. Dach jest wspólny dla nawy i prezbiterium, nad nawą dwuspadowy, z wieżyczką na sygnaturkę, nad prezbiterium trójpołaciowy, kryty blachą.

           Wewnątrz kościół nakryty jest stropem, otwór tęczowy ma wykrój półkolisty. Chór muzyczny wspiera się na czterech słupach.

           W ołtarzu głównym znajduje się obraz NMP Niepokalanie Poczętej, adorowanej przez anioły (XVII wiek). Większość wyposażenia pochodzi z XVIII - XIX wieku. Należą do niego między innymi dwa krucyfiksy o charakterze barokowo-ludowym, w tym jeden procesyjny pounicki; mosiężny żyrandol – pocerkiewny, o charakterze klasycystycznym; rokokowa monstrancja (około połowy XVIII wieku); dwa lichtarze cynowe zapewne z 1. połowy XIX wieku; dwie kapy z tkanin (przełom XVIII/XIX wieku).

           Dzwonnica pochodzi zapewne z czasu budowy cerkwi. Jest drewniana, o konstrukcji słupowo-ramowej, oszalowana. Ma rzut kwadratu, trzy kondygnacje, w górnej przeźrocza opatrzone drewnianymi żaluzjami. Dach namiotowy, kryty blachą.

źródła:

Chełmskie – przewodnik turystyczny, red. J. Gołębiowski, Lublin 1998

Katalog zabytków sztuki w Polsce, T. VIII, z. 5 - powiat chełmski, Warszawa 1968