Dzisiejsza data:

Kościół pod wezwaniem św. Barbary w Turowcu

           W miejscowości (wymienianej w 1430 jako Krasne, a w 1564 jako Turowo) istniała dawniej parafia unicka.

           Drewniana cerkiew, także pod wezwaniem św. Barbary (zapewne z XVII wieku) była wzmiankowana od 1744. Kolejna (dzisiejszy kościół) została wzniesiona w 1832, prawdopodobnie z fundacji hrabiego Poletyłły, właściciela nieodległych Wojsławic. Po likwidacji unii (od 1865) funkcjonowała ona jako cerkiew prawosławna.

          W latach 1879 – 1883 świątynia została przebudowana, zapewne po 1883 (za P. Cynalewską) rozbudowana o wieżę z przedsionkiem (przez co stała się trójdzielna) i południową przybudówkę. Zapewne podczas remontów przeprowadzonych w latach 1892 – 1895 i 1895 – 1900 dodano podokapowy fryz kostkowy na elewacjach, a na narożach budynku wtopione ćwierćkolumny. Około 1919 cerkiew została zamieniona na kościół rzymskokatolicki. W 1921 erygowano w Turowcu parafię. Po II wojnie światowej wyremontowano wieżę. W 1988 budynek został wpisany do rejestru zabytków.

           Usytuowana na niewielkim wzniesieniu świątynia jest murowana z cegły i otynkowana, orientowana, późnoklasycystyczna. Ma plan podłużny, pierwotnie była dwudzielna. Nawa jest prostokątna, od zachodu znajduje się nowsza kwadratowa wieża z kruchtą w przyziemiu. Prezbiterium jest kwadratowe, węższe i niższe od nawy, z prostokątną zakrystią od południa.

           Po bokach fasady, zwieńczonej trójkątnym szczytem, znajdują się nisze zamknięte łukiem koszowym (częściowo przesłonięte wieżą). Analogicznym szczytem zwieńczone jest prezbiterium. Na zewnątrz narożniki budynku są zaokrąglone i ujęte pilastrami. Elewacje i szczyt fasady obiega kostkowy gzyms wieńczący. Wzmacniają je skośne, niskie skarpy (późniejsze). Nawa, prezbiterium i zakrystia mają dachy dwuspadowe, wieża – namiotowy hełm z trójkątnym szczycikiem w każdej elewacji (wszystkie dachy kryte blachą).

           Wewnątrz kościół nakryty jest sufitami, w kruchcie znajduje się belkowany strop. Otwór tęczowy zamknięty łukiem koszowym. Chór muzyczny wspiera się na trzech arkadach, ma żelazny, ażurowy parapet (nowszy). Okna korpusie zamknięte są półkoliście, w zakrystii prostokątne.

           Ołtarz główny pochodzi z XIX wieku, ma charakter barokowy. Znajdujący się w nim obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem (w typie ikony, przemalowany) pochodzi z przełomu XVIII i XIX wieku. W prawym ołtarzu bocznym umieszczony jest obraz św. Barbary, w lewym św. św. Piotra i Pawła. Do zabytkowego wyposażenia należy feretron z obrazami Chrystusa Ukrzyżowanego w typie Milatyńskiego (1781) i Matki Boskiej z Dzieciątkiem (z tego samego okresu) oraz obraz Trójcy Św., zapewne z początku XIX wieku. Wśród sprzętów liturgicznych jest między innymi monstrancja z ornamentami rokokowymi i regencyjnymi (1775) oraz późnobarokowy kielich.

źródła:

Paulina Cynalewska-Kuczma, Architektura cerkiewna Królestwa Polskiego narzędziem integracji z Imperium Rosyjskim, Poznań 2004

Katalog zabytków sztuki w Polsce, T. VIII, z. 5 – powiat chełmski, Warszawa 1968

S. Korpysz, Z. Lubaszewski, Obiekty zabytkowe Chełma i powiatu chełmskiego. Zabytki architektury i budownictwa, Chełm 2016

Grafika losowa