Dzisiejsza data:

Kościół pod wezwaniem św. Stanisława BM w Wiszniowie

Obecny kościół to dawna cerkiew św. Jana Chrzciciela.

            Wieś Wiszniów była wzmiankowana w 1483, cerkiew istniała tu już w 1669. Kolejną wybudował po 1850 (według miejscowej tradycji w 1870) rząd rosyjski. W 1922 erygowano w Wiszniowie parafię rzymskokatolicką. Dokonano wówczas nieznacznych przeróbek byłej cerkwi, między innymi zastąpiono cebulastą kopułkę nad nawą czworoboczną wieżyczką. Podczas gruntownego remontu przeprowadzonego po 1954 wprowadzono kolejne zmiany w wyglądzie świątyni. Zlikwidowano czworoboczną wieżę od frontu, nad przedsionkiem, nakrytą wysokim, ostrosłupowym hełmem (według J. Góraka dachem czterospadowym). Wysoką, ośmioboczną wieżę nad nawą, nakrytą ostrosłupowym hełmem zastąpiono wieżyczką na sygnaturkę.

Należy ona do grupy cerkwi bizantyjsko-rosyjskich (terminologia za J. Górakiem), wystawianych przez władze carskie po kasacie unii bądź w ostatnich latach jej trwania, kiedy grekokatolikom zabroniono już budować nowe świątynie. Cerkwie te wyraźnie różnią się od unickich nie tylko odmiennym ukształtowaniem bryły (wyglądem zewnętrznym), ale także detalami i zdobnictwem architektonicznym. Mają formy całkowicie nowe, nie nawiązujące do tradycyjnych na tych terenach. Świątynia w Wiszniowie jest najstarsza z tej grupy na Zamojszczyźnie.

Usytuowana jest ona w środku wsi, otoczona drzewami, orientowana. Jest drewniana o konstrukcji wieńcowej, z zewnątrz oszalowana. Ma nieregularny plan. Część frontowa składa się z trzech pomieszczeń. Środkowe (na osi) jest przedsionkiem, z lewej strony znajdują się schody na chór, z prawej składzik. Za przedsionkiem jest kwadratowy babiniec otwarty na obszerną, kwadratową nawę. Prezbiterium jest znacznie od niej mniejsze (o szerokości babińca), zbliżone do kwadratu. Od północy przylega do niego zakrystia. Zewnętrzne ściany zakrystii są równe w obrysie z północną ścianą nawy i wschodnią ścianą prezbiterium.

W wyglądzie zewnętrznym dominuje szeroka i krótka część frontowa (przedsionek z przyległościami), przykryta dachem dwuspadowym, z kalenicą prostopadłą do osi głównej budynku. Wąski babiniec nakryty jest dachem dwuspadowym, nawa dużym dachem czterospadowym, prezbiterium dwuspadowym (z trójkątnym szczytem), zakrystia pulpitowym.

Zręby wszystkich członów budynku mają tę samą wysokość (oprócz niższej zakrystii), wysokości dachów są zróżnicowane, wyznaczane szerokością poszczególnych członów. Szczyt dachu nawy zwieńczony jest wysmukłą wieżyczką-sygnaturką w kształcie wysokiego ostrosłupa na ośmiu kolumienkach. Wszystkie dachy pokryte są blachą.

Wewnątrz wszystkie pomieszczenia nakryte są stropem, w nawie podtrzymują go cztery słupy. Chór muzyczny umieszczony jest nad babińcem. Wyposażenie (ołtarz główny i ołtarze boczne) pochodzi z XIX wieku.

źródła:

  1. Drewniane budownictwo sakralne – powiat Tomaszów Lubelski, powiat Hrubieszów, Lublin 2008

  2. J. Górak, Dawne cerkwie drewniane w województwie zamojskim, Zamość 1984

Grafika losowa